Wysiadam z tramwaju pseudo-starej szkoły

na przystanku... Eee, no, na najbliższym przystanku.

Czyli co w zasadzie? Żyjemy w czasach nieograniczonego dostępu do autentycznych tekstów starych gier (no, powiedzmy, że nieograniczonego, granicą jest zasobność portfela i posiadanie karty kredytowej; powiedzmy też, że teksty są autentyczne, w dostępnych pdfach są zmiany względem pierwotnego druku), możliwości zapoznania się z komentarzami i opracowaniami, w końcu możliwości bieżących konsultacji z innymi graczami z całego świata. Nie ma więc potrzeby opierania gry na substytutach. Nie trzeba grać w klony, symulakry i opracowania, jeśli szukamy the real thing (o ile jest to w ogóle możliwe po czterdziestu paru latach). Oczywiście „nie trzeba” =/= „nie można”. Nie każdemu chce się grzebać i analizować. Jeśli ktoś chce po prostu wziąć do ręki retroklona i zacząć grać w jakiś miks starej i nowej szkoły - ma moje pełne poparcie. Jeśli nazwie to oldskulem - proszę bardzo, jestem skrajnym nominalistą.

Co z tego wynika dla mnie? Po doświadczeniach z LotFP (szaleństwo, osiem sesji na przestrzeni prawie roku) stwierdziłem, że nie ma sensu emulować starej szkoły za pomocą nowoszkolnych (choćby częściowo) mechanik. Jeśli oczekuję od graczy porzucenia nowoszkolnych nawyków, to nie powinienem podsuwać im narzędzi do wspierania tych nawyków. Co świadczy o niezdatności LotFP traktowanej by the book do starej szkoły (tak, zdaję sobie sprawę, że to nie jest coś, co wymagało wielkich odkryć, tylko było ewidentne od początku - nie umiałem prawidłowo na to spojrzeć, mój błąd)? Chciałem napisać o tym sążnisty wpis, ale wraz z upływem czasu stwierdziłem, że mi się nie chce, będę więc zwięzły:

1. System umiejętności (Skills), które sugerują graczom co mogą ich postacie, a jednocześnie zamykają na twórczą improwizację (eee, mam tylko 1 Stealth, nie będę próbował się skradać, ty idź rozpracować drzwi, masz 2 Tinkering), nawet jeśli w dosyć ogólnych ramach to i tak myślenie jest zastąpione skill checkiem.

2. Idącą za powyższym klasę Specjalisty, którego jedynym klasowym ficzerem jest możliwość rozwijania tychże właśnie Skills, staje się więc on drużynowym popychlem wyręczającym wszystkich z myślenia (bo przecież Specjalista wszystko załatwi swoimi Skillami).

3. Zbyt wyspecjalizowane klasy - tylko Fighter rozwija bonus do ataku, mamy więc ścisły podział ról: Fighter walczy, Cleric leczy, Magic-User czaruje z drugiej linii, Specjalista to taki Złodziej/Łotrzyk. Skutek jest taki, że każdy zamyka się w swojej roli przyznanej przez zasady i zapomina (a przynajmniej łatwiej mu zapomnieć), że jest w pierwszej kolejności awanturnikiem.

4. Zasady walki zawierają kilka podstawowych manewrów dających mechaniczne bonusy. W czasie walki gracze zaczynają więc myśleć mechaniką, kombinując jakie bonusy dostaną, zamiast kombinować nad rozwiązaniami efektownymi i nieszablonowymi.

Te wszystkie cechy nie sprawiają oczywiście, że LotFP jest złą grą w ogóle. Da się na tej mechanice grać w coś bardziej nowoszkolnego, z PC noszącymi plot armor, chociaż pewnie nie obędzie się bez paru house-rules. Ale nie jest to gra staroszkolna.

Do problemów z LotFP dołożyły się również problemy z graczami ze starej ekipy. Widać było, że się chłopaki strasznie męczą wyrwani wbrew woli z warhammerowego bagna. Popełniali głupie błędy, zniechęcali się (to nie ma sensu, i tak zginiemy), widać było, że im moje podejście ciąży bardzo, ale z braku erpegowych alternatyw nieśli swój krzyż. Ja zaś przyjąłem za punkt honoru, że ich przekonam do polubienia tego pseudo-oldskulu. No i co? Okazało się jak zwykle, że honor to irracjonalne działanie wbrew własnym interesom. Jasne, gdybyśmy grali raz w tygodniu to po kilkudziesięciu sesjach pewnie udałoby im się ogarnąć nową konwencję. Ale gramy rzadko, więc jedynym skutkiem była rosnąca we wszystkich frustracja (nadal na sesjach było wesoło, ale na poziomie spotkania towarzyskiego, na poziomie gry czuć było napięcie).

Ostatecznie, stwierdziłem, że skoro mam okazję dawać upust swoim staroszkolnym ciągotom gdzie indziej, to nie będę już tak męczył mojej starej ekipy, a przynajmniej przestanę ich męczyć tak otwarcie. A skoro i tak robimy małą rewolucję z wywalaniem LotFP, to czemu by jej nie połączyć z głębszą reformą.

Plan na najbliższe miesiące (a może i lata, kto wie), przedstawia się więc następująco:

1. Chaos w Nowym Świecie przechodzi lifting i przesiadamy się na BRP. Złota księga jako całość to zło, bierzemy więc wersję lite w postaci dostępnego po polsku Zewu Cthulhu (edycja 5.5, mój pierwszy zakupiony erpegowy podręcznik). Daję graczom możliwość konwersji starych postaci - banalna sprawa, wystarczy rzucić na SIZ i POW i dodać umiejętności. Magię biorę częściowo ze Złotej Księgi (Sorcery), częściowo z Book of Magic (magia kapłańska). Dokładnie mechanikę opiszę przy okazji pierwszego raportu.

2. Upadek Lemuri zostaje po staremu na LL (jest to dobry klon, praktycznie równoznaczny z B\X D&D) zmodyfikowanym o małą garść houserules (biegłości w broniach z AD&D 2ed i punkty magii zamiast vanciańskich slotów), tu nie wprowadzam zmian.

3. Czarny Krzyż od początku był pomyślany jako projekt na OD&D i raczej nie sądzę, żeby miał być kontynuowany na innej mechanice (do innych projektów miałem podejście dużo bardziej uniwersalne). Tą kampanię mam zamiar prowadzić na Hiperpegu, zapewne z dużą zmiennością składu, chociaż mam nadzieję, że zbierze się jakiś rdzeń ekipy.

Wiele razy (tutaj w notkach i komentarzach, w komentarzach na Inspiracjach, pewnie w innych miejscach też) wykładałem już swoje podejście do procesu przechodzenia na oldskul. Dla przypomnienia - postanowiłem (czy może raczej - tak wyszło) zabierać się do tematu małymi krokami. Nie będę tego opisywał dokładnie, zrobiłem to już wcześniej. Zakończyłem etap udawania starej szkoły (LotFP precz). Jestem w trakcie realizacji etapu grania na dobrym retroklonie (Lemuria na Labyrinth Lord). Przygotowuję się również do wykonania ostatniej części planu, czyli uderzenia w OD&D. Zobaczymy, czy mi się to spodoba, czy jednak stwierdzę, że zostałem nieodwracalnie skażony nową szkołą, bo za młodu wpadłem do kociołka z wywarem z Magii i Miecza, WFRP i Earthdawna.

Moje przygoda ze starą szkołą przez długi czas nosiła znamiona swoistego kultu cargo. Myślę, że teraz w końcu zaczynam bawić się w oldskul świadomie.